Είναι ο τύπος ανθρώπου που δεν μπορεί να πει «ΟΧΙ», που υποκύπτει στις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των άλλων. Το άτομο λέει «Δεν μπορώ να σταματήσω να το κάνω, δεν μπορώ να πω όχι, ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ!!».
Ίσως να υπάρχει κάποια συναισθηματική πλευρά σου που να μην την έχεις αντιμετωπίσεις ακόμα, ίσως υπάρχει κάποια αλήθεια που να μην έχεις διαχειριστεί και να μην ξέρεις τί να κάνεις μαζί της. Όταν αυτό ενεργοποιείται κάποιος σου το έχει ενεργοποιήσει, αλλά ποιος «φέρει τα πυρομαχικά;».
Το ζήτημα είναι πώς διαχειρίζεσαι ανθρώπους που σε «τσιγκλάνε», πρέπει να ξέρεις ότι τα εκρηκτικά τα φέρεις μέσα σου και η απελευθέρωση έρχεται όταν ποια είναι αυτά και πώς τα απέκτησες και το πετυχαίνεις γνωρίζοντας τον εαυτό σου, εκεί έγκειται η ελευθερία. Κάποιος δεν θα έχει την ικανότητα να σε πειράξει, όχι επειδή είσαι απομονωμένος και απόμακρος αλλά επειδή γνωρίζεις ποιος είσαι. Για να αποκτήσεις την συμπόνια θα πρέπει να σκάψεις βαθιά μέσα σου σε αυτές τις κομβικές ιστορίες που οι άνθρωποι λένε στους εαυτούς τους υποσυνείδητα, ποιες είναι αυτές οι πεποιθήσεις, από πού προήλθαν. Αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να οδηγηθούν στην πιθανότητα να απελευθερώσουν αυτές τις ιστορίες ή να απελευθερώσουν το βάρος που φέρουν αυτές οι ιστορίες. Όλος ο πόνος που θα έρθει στην επιφάνεια, προκαλείται όχι από τον θεραπευτή, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τον οδοντίατρο που εκείνος προκαλεί τον πόνο στον ασθενή με το να τροχίζει το δόντι του, αλλά ο πόνος προέρχεται από τον ίδιο τον οργανισμό και δεν θέλουμε να είναι μουδιασμένος ο θεραπευόμενος, αν ο πόνος προκύψει θέλουμε να τον νιώσει.
Πολλές φορές οι ιστορίες που αφηγούμαστε στον εαυτό μας είναι μια προσπάθεια διαφυγής από τον πόνο ή να τις διαχειριστούμε. Αυτές οι προσπάθειες να διαχειριστούμε τον πόνο κι όχι να τον βιώσουμε αποτελεί τη βάση της ασθένειας είτε πρόκειται για σωματική ασθένεια, όπως Αυτοάνοσα, νευρολογικά, πολλαπλή σκλήρωση και δερματικά προβλήματα, όλα αυτά εμπεριέχουν άλυτα και μη αναγνωρισμένα συναισθηματικά θεμέλια. Και κατά την γνώμη μου αυτά τα θεμέλια είναι πολύ καλά ριζωμένα στην παιδική ηλικία του ατόμου, όχι απλώς με την αίσθηση συναισθηματικής δυναμικής αλλά πολύ συχνά στην ίδια μας τη φυσιολογία. Έδινα μια διάλεξη στο Βανκούβερ για την εξάρτηση και μια γυναίκα με πλησίασε και μου είπε ότι έχει νοσήσει από καρκίνο 3 φορές και είναι ο τύπος που ποτέ δεν μπορεί να πει «Όχι», υποκύπτει πάντα στις απαιτήσεις των άλλων κι αυτό είναι η βάση όλων των ασθενειών, λέγεται το Σύνδρομο Τερματικής Ευγένειας, κι αυτή η γυναίκα ταίριαζε απόλυτα σε αυτό, έλεγε
- «Δεν μπορώ να σταματήσω να το κάνω!»
- «Δεν μπορώ να πω όχι στις προσδοκίες του αφεντικού μου»
Έλεγε «Δεν μπορώ να καταλάβω, ψέλνω για 2 ώρες τη μέρα για 20 χρόνια», έκανε πνευματική εργασία χωρίς την οποία η ζωή της θα ήταν πολύ δυσκολότερη με λιγότερη ισορροπία ανήμπορη να ξεστομίσει τη λέξη «Όχι». Αυτό λέγεται πνευματική παράκαμψη, σημαίνει ότι κάνεις την πνευματική εργασία και μπορείς να πετύχεις σημαντικά επιτεύγματα ολότητας, ειρήνης, γαλήνης, χαράς και να σου μεταμορφώσει τη ζωή και όντως να σου έχει μεταμορφώσει τη ζωή αλλά όχι σε κάποιες συγκεκριμένες περιοχές. Κι όταν η πνευματική εργασία δεν έχει μεταμορφώσει επαρκώς τη ζωή σου είναι για δύο πιθανούς λόγους, είτε δεν έχεις εξασκηθεί επαρκώς και όπως πρέπει είτε υπάρχει κάποια συναισθηματική πλευρά που δεν έχει αντιμετωπίσει ακόμα, ίσως υπάρχει κάποια αλήθεια που ακόμα δεν έχεις διαχειριστεί κι εδώ η απόκτηση της ενσυναίσθηση έρχεται να ολοκληρώσει την πνευματική εργασία.
Θα υπάρχουν στιγμές που «βαριά» συναισθήματα θα έρχονται στην επιφάνεια, κι όταν λέω «βαριά» συναισθήματα εννοώ όντως συναισθήματα που είναι πολύ δύσκολο να αντέξεις, να τα κουβαλάς κι αυτό είναι εντάξει, πιθανόν δείχνει έλλειψη βάθους του μονοπατιού μας και δεν το προκαλούμε, δεν ευθυνόμαστε γι’ αυτό απλώς συμβαίνει ή θα συμβεί.
Ας μιλήσουμε τώρα για το τί να κάνουμε, πώς να το διαχειριστείτε όταν σας συμβεί. Αρχικά δεν είναι κάτι λάθος, αν ενοχληθείς/πυροδοτηθείς αυτό είναι εντελώς εντάξει. Από την άλλη όμως για το άτομο που πυροδοτείται θα πρέπει να αναλογιστούμε ποιο ήταν το έναυσμα. Η μεταφορά αυτή προκύπτει από την αρματωσιά από υλικό πολέμου, και η σκανδάλη είναι ένα μικρό μέρος του μηχανισμού στο όπλο. Μέσα σε κάθε είδος όπλου υπάρχει ένας ολόκληρος μηχανισμός η πυροδότηση, κάτι εύφλεκτο για να προωθηθεί, ο στόχος που θα ορισθεί και τελικώς η σκανδάλη που είναι τόσο μικρή. ‘Οπότε νιώσεις ότι πατιέται η δική σου σκανδάλη κάποιος ίσως έχει πατήσει αυτή τη σκανδάλη αλλά
Ποιος είναι αυτός που κουβαλά το εκρηκτικό υλικό;
Ποιος είναι αυτός που φέρει τον μηχανισμό πυροδότησης;
Ποιος είναι αυτός που έχει μέσα του το εκρηκτικό υλικό; Και προς τα που θέλεις να εστιάσεις την προσοχή σου; Θες να εστιάσεις στην σκανδάλη κατ΄αποκλειστικότητα ή σε ενδιαφέρει να μάθεις τί είδους εκρηκτικό μηχανισμό και υλικό κουβαλάς μέσα σου; Οι σκανδάλες είναι πολύ χρήσιμες να δουλεύεις μαζί τους μόνο όμως αν έχεις σκοπό να γνωρίσεις τον εαυτό σου. Κι αν δεν θέλεις να γνωρίσεις τον εαυτό σου η σκανδάλη θα σε κάνει να μισείς αυτόν που την τράβηξε και θα σκεφτόμαστε ότι αυτοί φταίνε για το κακό μας.
Πώς αντιμετωπίζουμε αυτούς που πυροδοτούν τον εκρηκτικό μας μηχανισμό; Αυτό είναι το κάλεσμά σου. Αλλά τουλάχιστον να ξέρεις ότι εσύ είσαι αυτός με όλον τον μηχανισμό μέσα σου και φέρνει απελευθέρωση να γνωρίζεις πώς τον απέκτησες και πώς μπορείς να τον απενεργοποιήσεις. Το να ξέρεις την προϊστορία σου είναι ένα πολύ εκλεπτυσμένο εργαλείο, ευγενές με το οποίο ξεσκονίζεις μικροσκοπικά αντικείμενα ώστε να δεις πώς γίνεται να ταιριάξουν όλα μαζί κι αυτά που φαίνονται σαν σπασμένα κομμάτια να είναι στην πραγματικότητα ένα όμορφο βάζο.
Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ- ΘΕΤΙΚΟΣ VS ΤΟΞΙΚΟΣ ΓΟΝΙΟΣ
Το σημαντικότερο μέρος της ζωής του ατόμου είναι να καταλάβει τη έννοια της σχέσης διαφορετικά κάθε προσπάθεια ή σχέδιο για δράση θα επιφέρει μόνο μπέρδεμα. Γιατί δεν θα πρέπει να θυμώνει σχετικά με αυτό γιατί θα πρέπει εγώ να τρομάζω από τον φόβο του; Δεν είσαι επιτρεπτικός αλλά δεν είσαι και απαιτητικός ώστε το παιδί σου να μην καταπατά τα συναισθήματά του για να έχει την προσοχή σου.
Δεν θα πρέπει να επιβάλλεις στο παιδί σου τιμωρητικά και επιβλητικά. Με το να αντιδράς στο θυμό του το μόνο που του διδάσκεις είναι πώς να καταπιέζει τα συναισθήματά του, που δεν είναι το ίδιο με την αυτό-ρύθμιση. Το καλύτερο δώρο που μπορεί να δώσει ένας γονιός στο παιδί του είναι να του δώσει τη δική του ευτυχία. Όταν δίνεις απόρριψη στο παιδί σου ή δείχνεις κουρασμένος για να ασχοληθείς μαζί τους εκείνα νομίζουν ότι αυτά φταίνε.
Βρήκα το ημερολόγιο της μητέρας μου πρόσφατα, όταν ήμουν 6 εβδομάδων, το 1944, η μητέρα μου έγραφε «Ο καημένος, ο μικρός μου Gabor, κλαίει από τις 3 το πρωί και η καρδιά μου σπαράζει αλλά δεν μπορώ να τον πάρω αγκαλιά να τον ταΐσω για μέχρι τις 5 το πρωί γιατί οι γιατροί θα μου θυμώσουν επειδή τρώει με πρόγραμμα, όμως δεν άντεξα τον σήκωσα και τον τάισα αλλά θα είναι η τελευταία φορά που γίνεται αυτό». Ποιο είναι όμως το μήνυμα σε ένα μωρό 6 εβδομάδων που είναι απελπισμένο για την μητρική επαφή και η μητέρα που λατρεύει το παιδί και το φροντίζει το πληγώνει την ίδια στιγμή; Πόσο μπερδεμένο φαίνεται αυτό σε ένα βρέφος! Γίνεται να πεις σε μια μαμά αρκούδα να αγνοήσει το μωρό της που κλαίει; Έτσι και η μητέρα μου ήθελε να με πάρει αγκαλιά αλλά δεν το έκανε επειδή της το απαγόρευαν κάποιοι γιατροί το αντίθετο από ότι γίνεται στη φύση, κανένα ΄ζώο που ζει σε αγέλη δεν αφήνει κάτω το μωρό του.
Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τη σχέση εναντίον τους.
Δήλωση Ακροατηρίου
Πήγαμε με την οικογένειά μου για 10 μέρες διακοπές με την οικογένειά μου και στις 4 έφυγα γιατί δεν μπορούσα να είμαι ο ανέμελος μπαμπάς των διακοπών.
Απάντηση
Αυτό είναι ένα σημάδι έλλειψης αυτογνωσίας από μεριάς σου που θα μπορούσε να είναι μια διδακτική εμπειρία. Το πρόβλημα είναι ότι όταν πρέπει να βρίσκεσαι μαζί με 4 ή 5 άτομα και να τα φροντίζεις όταν δεν μπορείς να δώσεις την παρουσία σου ούτε στον εαυτό σου τότε βρίσκεσαι σε ένα μικρό δίλημμα ή προσποιείσαι τον καλό μπαμπά στις διακοπές ή γίνεσαι δυστυχισμένος. Πρέπει όμως να πάρεις θέση γιατί έχοντας μικρά παιδιά ποιο είναι το μήνυμα που τους δίνεις; Ότι είσαι ανήσυχος γύρω τους κι ότι αυτά φταίνε.
‘Όταν ένα παιδί θυμώνει και φωνάζει δεν θα πρέπει να αντιδράς και θυμώνεις μαζί του γιατί το παιδί αντιδρά στην ενέργεια και στον τόνο της φωνής όχι στις λέξεις. ‘Όταν ένας γονιός προσπαθεί να μιλήσει στο παιδί του όταν εκείνο είναι θυμωμένο του διδάσκει αυτό-πειθαρχεία, του διδάσκει ότι είναι φυσιολογικό να περνάς από αυτά τα στάδια θυμού και είναι εντάξει, θα περάσουν. Η αυτοπειθαρχία δεν διδάσκεται με το «Δεν πρέπει να κλαις».
Το να είσαι γονιός δεν είναι ρόλος είναι μια σχέση. Το παιδί θα πρέπει να έχει συναισθηματική κατεύθυνση προς εσένα. Για παιδιά που οι γινείς τους χωρίζουν θα πρέπει να υπομείνουν έναν χαμό και μια πίεση τόσο πριν όσο και μετά τον χωρισμό γιατί κανένα ζευγάρι δεν ξυπνάει ένα πρωί και λέει αγαπιόμαστε είμαστε καλά ας χωρίσουμε. Το παιδί υπομένει μεγάλη πίεση κατά τη διαδικασία που ένα ζευγάρι δεν τα πάει καλά. Η δύναμη του γονιού έρχεται από την επιθυμία του παιδιού να ανήκει σε εσένα
Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΧΗ
Υπάρχει αυτή η πεποίθηση ότι αν πω «Όχι» νιώθω ενοχές, θα κάναμε οτιδήποτε για να μην νιώθουμε ένοχοι. Υπάρχουν δύο επιλογές/δρόμοι για να μην νιώθεις ενοχές, ο ένας είναι να μην πεις «Όχι» τότε δεν θα χρειάζεται να νιώθεις ένοχος να λες συνέχεια «Ναι, ναι, ναι» αν εξαιρέσεις το γεγονός ότι θα νιώθεις συνεχή κόπωση, δεν θα κοιμάσαι, θα νιώθεις ότι πας να σκάσεις, συχνά κρυολογήματα και στο τέλος μια σοβαρή ασθένεια, όπως κατάθλιψη. Το άλλο πράγμα που κάνουν μερικοί άνθρωποι είναι να καταστέλλουν συνολικά όλο το συνειδητό τους ώστε να μην μπορούν να αισθανθούν την ενοχή επειδή έχουν απενεργοποιήσει τον μηχανισμό, οι επονομαζόμενοι κοινωνικοπάθεις ή πολιτικοί, αλλά ούτε αυτός ο τρόπος είναι «καλός».
Ο μόνος τρόπος να διαχειριστείς την ενοχή είναι να συμφιλιωθείς μαζί της. Όταν προσπαθείς να μην την νιώσεις. Θα σας πω μια ιστορία από τη Βίβλο, για το πώς να συλλειτουργήσεις με την ενοχή, οι Εβραίοι ήταν σκλάβοι στην Αίγυπτο και ο Μωυσής έγινε ο ηγέτης τους παίρνοντας το χρίσμα από την φλεγόμενη βάτο που του είπε ότι είναι δική σου ευθύνη να οδηγήσεις τον λαό σου έξω από την Αίγυπτο και τη σκλαβιά, είναι σημαντικό να θυμηθούμε ότι πριν ακόμα γεννηθεί ο Μωυσής υπήρχαν οι προφητείες που έλεγαν ότι ένα παιδί θα γεννηθεί που θα έρθει για να καθαιρέσει τον Φαραώ και να ελευθερώσει το λαό, έτσι πάρθηκε η απόφαση τότε όλα τα πρωτότοκα αγόρια Εβραίων να πεταχτούν στον Νείλο και η μητέρα του Μωυσή ακολουθεί αυτή τη διαταγή ρίχνοντας το παιδί στον Νείλο αλλά με μια μικρή εξαίρεση, ότι τον βάζει μέσα σε ένα καλάθι κάνοντάς το να επιπλέει στο νερό οδηγώντας τον Μωυσή στα χέρια της κόρης του ίδιου του Φαραώ, δίνοντάς του το όνομα Μωυσής που σημαίνει «Αυτός που σώθηκε από το νερό» και αυτό τον έφερε στην αυλή του Φαραώ όπου άρχισε να κάνει την πρακτική του στην διαλεκτική, έτσι όταν ήρθε η ώρα να μιλήσει στον λαό του αργότερα είχε ήδη τα εφόδια.
Τώρα θα αναρωτιέστε τί σχέση έχει αυτή η ιστορία από τη Βίβλο με την ενοχή;
Υπάρχει ένας θρύλος που δεν περιλαμβάνεται στη Βίβλο αλλά που εξηγεί πώς ο Μωυσής ήταν εκείνος που ξεκίνησε, όταν η κόρη του Φαραώ τον πήγε στο παλάτι λόγω του θρύλου ήθελαν να τον σκοτώσουν αλλά πριν το κάνουν τον υπέβαλλαν σε ένα τεστ του έβαλαν μπροστά δύο λαμπερά αντικείμενα το ένα ήταν ένα φλεγόμενο κομμάτι κάρβουνου και το άλλο ένα βασιλικό διαμάντι, αν ο Μωυσής διάλεγε το διαμάντι θα σήμαινε ότι έχει βασιλικές προσδοκίες και θα θανατωνόταν για να μην στραφεί ενάντια του Φαραώ. Ο Μωυσής βλέποντάς τα ενθουσιάστηκε και ξεκινά να διαλέξει το διαμάντι κι εκείνη τη στιγμή ο Αρχάγγελος Γαβριήλ που στεκόταν δίπλα του αρπάζει το χέρι του και το βάζει πάνω στο κάρβουνο το οποίο ο Μωυσής σηκώνει και σαν μωρό το βάζει στο στόμα του και κάηκε.
Το ερώτημα που θα σας θέσω εδώ είναι: Θεωρείτε ότι Ο Αρχάγγελος ήταν φίλος ή εχθρός του Μωυσή;
Η απάντηση είναι ότι είναι φίλος του επειδή του έσωσε τη ζωή. Αν λοιπόν θεωρήσουμε την ενοχή ως έναν τέτοιο φίλο όταν είσαι πολύ μικρός δεν έχεις επιλογή από το να ακολουθήσεις τις προσδοκίες των γονιών σου και αν δεν το κάνεις υπάρχει πιθανότητα να χάσεις τη συναισθηματική σχέση μαζί τους. Έτσι, υπάρχει ένας μηχανισμός στον εγκέφαλό σου που σου λέει «Καλύτερα να μην το κάνει αυτό, καλύτερα να μην πεις όχι». Αυτός ο μηχανισμός είναι η ενοχή που σε βοηθά να διατηρήσεις την συναισθηματική σχέση με τους γονείς σου και να επιβιώσεις. Άρα αυτή η ενοχή δεν είναι εχθρός σου αλλά φίλος σου, το μόνο πρόβλημα μαζί της είναι ότι είναι ένας χαζός φίλος, δεν έχει δυνατότητα μάθησης, δεν γνωρίζει ότι έχεις μεγαλώσει πλέον, δεν γνωρίζει ότι πλέον δεν βρίσκεσαι στη σχέση εξάρτησης από τους γονείς σου και συνεχίζει να σου δίνει την ίδια ιστορία «Αν πεις όχι είσαι ένα κακό παιδί» και το θέμα εδώ είναι ότι δεν θέλεις να είσαι φίλος μαζί της. Η δική μου πρόταση είναι την επόμενη φορά που θα νιώσεις ενοχή να είσαι χαρούμενος γι’ αυτό και πες στον εαυτό σου «Θεέ μου νιώθω ενοχή και παρόλα αυτά είπα όχι!!» πρέπει να πεις στην ενοχή σου «Γειά σου παλιόφιλέ, σε ευχαριστώ που έσωσες τη ζωή μου ως παιδί αλλά ξέρεις δεν χρειάζομαι τη συμβουλή σου πλέον, θα την ακούσω αλλά δεν χρειάζεται να την ακολουθήσω».
Έτσι θα πρέπει να λειτουργούμε με την ενοχή και όχι να την καταπιέζουμε και να αντιδρούμε σε αυτή κάτι που την κάνει ισχυρότερη αλλά να την αποδεχόμαστε σαν μια απλή συμβουλή. Ένας Ιταλός ψυχαναλυτής είπε: « Για το μόνο που δικαιούσαι να κάνεις ενοχή είναι όταν προδίδεις ή εγκαταλείπεις την επιθυμία σου».
Βιβλιογραφία:
- Δρ. Βίκυ Σίμου
- Gabor Mate
- Rogers
- Virginia Satir